ਤੋਮਰ ਛੰਦ ॥
TOMAR STANZA
ਤੋਮਰ ਛੰਦ:
ਗੁਨਵੰਤ ਸੀਲ ਅਪਾਰ ॥
ਗੁਣਾਂ ਵਾਲੀ, ਅਪਾਰ ਸ਼ੀਲ ਵਾਲੀ,
ਦਸ ਚਾਰ ਚਾਰ ਉਦਾਰ ॥
She was virtuous very gentle and knower of eighteen sciences,
ਅਠਾਰ੍ਹਾਂ ਵਿਦਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਵਾਲੀ, ਉਦਾਰ (ਸੁਭਾ ਵਾਲੀ)
ਰਸ ਰਾਗ ਸਰਬ ਸਪੰਨਿ ॥
ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਰਾਗ ਅਤੇ ਰਸ ਵਿਚ ਭਰਪੂਰ,
ਧਰਣੀ ਤਲਾ ਮਹਿ ਧੰਨਿ ॥੪੬੭॥
Well versed in music and full of essence, She was fortunate enough on earth.467.
(ਉਹ) ਧਰਤੀ ਦੇ ਤਲ ਵਿਚ ਧੰਨ ਸੀ ॥੪੬੭॥
ਇਕ ਰਾਗ ਗਾਵਤ ਨਾਰਿ ॥
(ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ) ਇਕ ਇਸਤਰੀ ਰਾਗ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ,
ਗੁਣਵੰਤ ਸੀਲ ਅਪਾਰ ॥
A woman, gentle and virtuous, was singing a musical mode
(ਜੋ) ਗੁਣਵਾਨ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਸੁਭਾ ਵਾਲੀ ਸੀ।
ਸੁਖ ਧਾਮ ਲੋਚਨ ਚਾਰੁ ॥
(ਉਸ ਦੇ) ਸੁੰਦਰ ਨੇਤਰ ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਘਰ ਸਨ
ਸੰਗੀਤ ਕਰਤ ਬਿਚਾਰ ॥੪੬੮॥
She was the abode of happiness and her eyes were charming she was thoughtfully singing her musical modes.468.
ਅਤੇ (ਉਹ) ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ॥੪੬੮॥
ਦੁਤਿ ਮਾਨ ਰੂਪ ਅਪਾਰ ॥
(ਉਸ ਦਾ) ਰੂਪ ਅਪਾਰ ਚਮਕ ਦਮਕ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਗੁਣਵੰਤ ਸੀਲ ਉਦਾਰ ॥
She was pretty, gentle and generous
(ਉਹ) ਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਉਦਾਰ ਗੁਣ ਵਾਲੀ,
ਸੁਖ ਸਿੰਧੁ ਰਾਗ ਨਿਧਾਨ ॥
ਸੁਖ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਰਾਗਾਂ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਸੀ
ਹਰਿ ਲੇਤ ਹੇਰਤਿ ਪ੍ਰਾਨ ॥੪੬੯॥
That lady, the treasure of music, to whichever direction she viewed, she allured everyone.469.
ਅਤੇ ਵੇਖਣ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਾਣ ਹਰ ਲੈਂਦੀ ਸੀ ॥੪੬੯॥
ਅਕਲੰਕ ਜੁਬਨ ਮਾਨ ॥
ਕਲੰਕ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਜੋਬਨ ਵਾਲੀ ਸੀ।
ਸੁਖ ਸਿੰਧੁ ਸੁੰਦਰਿ ਥਾਨ ॥
That blemishless and honourable lady was an ocean of happiness
(ਉਹ) ਸੁੰਦਰੀ ਸੁਖ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ।
ਇਕ ਚਿਤ ਗਾਵਤ ਰਾਗ ॥
ਇਕ ਚਿਤ ਹੋ ਕੇ ਰਾਗ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ,
ਉਫਟੰਤ ਜਾਨੁ ਸੁਹਾਗ ॥੪੭੦॥
She was singing with full concentration of mind and the auspicious songs seemed to be springing out from her very interior.470.
ਮਾਨੋ ਸੁਹਾਗ ਫੁਟ ਫੁਟ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੋਵੇ ॥੪੭੦॥
ਤਿਹ ਪੇਖ ਕੈ ਜਟਿ ਰਾਜ ॥
ਉਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਜਟਾਧਾਰੀ ਯੋਗੀ ਰਾਜ (ਦੱਤ)
ਸੰਗ ਲੀਨ ਜੋਗ ਸਮਾਜ ॥
Seeing her, the king of Yogis gathered all his Yogis and
ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਯੋਗੀਆਂ ਦੀ ਮੰਡਲੀ ਲਏ ਹੋਇਆਂ,
ਰਹਿ ਰੀਝ ਆਪਨ ਚਿਤ ॥
ਆਪਣੇ ਚਿਤ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ
ਜੁਗ ਰਾਜ ਜੋਗ ਪਵਿਤ ॥੪੭੧॥
All of them were pleased to see that pure Yogin.471.
ਜੋ ਯੋਗ ਰਾਜ (ਦੱਤ) ਯੋਗ ਵਿਚ ਪਵਿਤ੍ਰ ਸੀ ॥੪੭੧॥
ਇਹ ਭਾਤਿ ਜੋ ਹਰਿ ਸੰਗ ॥
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੋ ਹਰਿ ਨਾਲ
ਹਿਤ ਕੀਜੀਐ ਅਨਭੰਗ ॥
The king of Yogis thought that if in this way, detaching oneself from all other sides,
ਅਟੁਟ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰੇਗਾ,
ਤਬ ਪਾਈਐ ਹਰਿ ਲੋਕ ॥
ਤਦ (ਉਹ) ਜ਼ਰੂਰ ਹਰਿ-ਲੋਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਏਗਾ।
ਇਹ ਬਾਤ ਮੈ ਨਹੀ ਸੋਕ ॥੪੭੨॥
The mind is concentrated on the Lord, then the Lord can be realized without any apprehension.472.
ਇਸ ਗੱਲ ਵਿਚ (ਜ਼ਰਾ ਜਿੰਨਾ ਵੀ) ਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ॥੪੭੨॥
ਚਿਤ ਚਉਪ ਸੋ ਭਰ ਚਾਇ ॥
ਚਾਉ ਅਤੇ ਸ਼ੌਕ ਨਾਲ (ਦੱਤ ਦਾ) ਚਿਤ ਭਰ ਗਿਆ
ਗੁਰ ਜਾਨਿ ਕੈ ਪਰਿ ਪਾਇ ॥
The enthusiastic sage, accepted her as his Guru, fell at her feet
ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜਾਣ ਕੇ ਪੈਰੀਂ ਪੈ ਗਿਆ।
ਚਿਤ ਤਊਨ ਕੇ ਰਸ ਭੀਨ ॥
ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਰਸ ਵਿਚ ਚਿਤ ਭਿਜ ਗਿਆ।
ਗੁਰੁ ਤੇਈਸਵੋ ਤਿਹ ਕੀਨ ॥੪੭੩॥
Getting absorbed in her love, the king of the sages, adopted her as his Twenty-Third Guru.473.
ਉਸ ਨੂੰ ਤੇਈਵਾਂ ਗੁਰੂ ਕਰ ਲਿਆ ॥੪੭੩॥
ਇਤਿ ਜਛਣੀ ਨਾਰਿ ਰਾਗ ਗਾਵਤੀ ਗੁਰੂ ਤੇਈਸਵੋ ਸਮਾਪਤੰ ॥੨੩॥
End of the description of the adoption of a Yaksha woman-singer as the twenty-Third Guru.
ਇਥੇ 'ਜਛਣੀ ਨਾਰ ਰਾਗ ਗਾਉਂਦੀ ਹੋਈ' ਤੇਈਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦਾ ਪ੍ਰਸੰਗ ਸਮਾਪਤ ॥੨੩॥